همه چیز درباره گنبد های نمکی: یکی از عجیب‌ترین و باشکوه ترین جاذبه‌های طبیعی و زمین شناختی که کشور عزیزمان ایران نیز از آن بهره‌مند است، گنبد نمکی است. بسیاری از ما نمک را تنها به عنوان نمک خوراکی طعم دهنده غذا یا نهایتا نمک صنعتی پرکاربرد در صنعت می‌شناسیم. در حالی که عجایب این بلور معدنی پر فایده فراتر از این‌هاست. یون معدنی و بلورین نمک حتی در صنعت گردشگری و دنیای اقتصاد نیز کم نظیر است.
اگر به جزایری مثل جزیره هرمز، مناطقی در بوشهر یا هرمزگان زیبا سفر کرده و یا تصاویر مربوط به آن را مشاهده کرده باشید. به احتمال زیاد ناهمواری‌هایی ستون مانند یا گنبدی شکل بلورین را دیده‌اید. که سر از لایه‌های رسوبی سنگ‌ها بیرون آورده‌اند و در نور خورشید می‌درخشند.
فهرست مطالب
گنبد نمکی چیست؟
این کوه‌های گنبدی شکل با شکوه که حاصل تکاملی شگفت انگیز و سیر تحولاتی در اعماق زمین هستند را گنبد نمکی می‌گویند. سالانه میلیون‌ها توریست به سرزمین‌های دارای این جاذبه طبیعی زیبا می‌روند و از کوه‌های گنبدی شکل گل نمک بازدید می‌کنند. کوه‌های نمکی که اغلب در نواحی گرمسیر و جنوبی کشور از دل زمین بیرون زده‌اند. نشانه‌ای از خلقت بی نقص و فوق العاده خداوند و حاصل غرش‌های سخت و سهمگین طبیعت هستند.
دانستن اینکه گنبدهای نمکی چگونه به وجود آمده‌اند؟ چند نوع هستند؟ در کجا یافت می‌شوند؟ می‌تواند برایتان جالب و مفید باشد. پس از مطالعه این مطالب می‌توانید با دید روشن‌تری از سیر تکامل و قدرت نهفته در اعماق زمین به بازدید از گنبدهای نمکی بروید و حسابی لذت ببرید.
بیشتر بخوانید: پنج توصیه مهم درمورد مصرف نمک
خوشبختانه زیباترین گنبدهای نمکی خاور میانه در کشور عزیزمان ایران، شهرهایی از جمله بوشهر و هرمزگان و سمنان قرار دارند. اما در ادامه مقاله همه چیز درباره گنبد ها نمکی قصد داریم به طور جامع و به بیان ساده نحوه تشکیل. انواع و مهمترین مسائل پیرامون گنبدهای نمکی را شرح دهیم. اگر به اسرار زمین و این جاذبه‌های طبیعی بی نظیر علاقه‌مند هستید، در ادامه نیز با ما همراه باشید.
همه چیز درباره گنبد های نمکی و کوه های نمکی
در اولین بخش از مقاله “همه چیز درباره گنبد ها نمکی” خوب است به این موضوع بپردازیم که گنبد نمکی اصلا چیست و چگونه ساختاری دارد؟ در واقع گنبد نمکی، ناهمواری یا کوهی است که (همان طور که از نامش پیداست) از نمک یا هالیت تشکیل شده است.
بخش عمده این گنبدها از نمک (عمدتا نمک صنعتی) بوده و سنگ‌ها و کانی‌های دیگری را نیز در ساختار خود دارند. این پدیده‌های طبیعی جذاب زمین شناختی به اشکال گوناگون و حالت‌های متقارن و نامتقارن در طبیعت (عمدتا نواحی گرمسیر) وجود دارند.
از لحاظ ظاهری گنبدهای نمکی ناهمواری‌هایی گنبد مانند یا ستون مانند هستند که با بلورهای نمکی پوشیده شده‌اند و از میان سنگ‌های سخت رسوبی سر بیرون آورده‌اند.
در بررسی علمی و زمین شناسی اما. گنبدهای نمکی سه جزء ساختاری دارند. این سه بخش اصلی گنبد شامل موارد زیر هستند:
۱. هسته مرکزی گنبد نمکی که از جنس نمک است.
۲. پوششی از جنس سنگ‌های رسوبی که هسته نمکی را احاطه کرده است.
۳. و پوش سنگ‌های رسوبی فوقانی
هسته مرکزی گنبدهای نمکی از نمک حفاری است و با سنگ‌های رسوبی محلی که جوان‌تر از نمک پودری هستند پوشیده شده است. جزء ساختاری سوم که پوشش فوقانی معروف به پوش سنگ است. از سنگ‌های رسوبی اعم از سنگ‌های رسوبی آهکی، ژیپس و آندریت و گوگرد تشکیل شده است. این لایه گاهی تا چند صد متر ضخامت دارد و گاهی در ساختار اصلی یک گنبد اصلا وجود ندارد. (مثل گنبد نمکی قم)
گنبدهای نمکی چگونه تشکیل می‌شوند؟
همواره از جذابترین دیدنی‌های طبیعت آن‌هایی هستند که از دل لایه‌های عمیق و ناشناخته زمین بیرون می‌آیند. اشکال بلورین و گنبدهای باشکوه نمکی در واقع لایه‌ها و ورقه‌های بزرگ و زیرزمینی نمک هستند که در اثر وقایع مختلف زمین از جمله لرزش‌های شدید زلزله به سطح زمین راه پیدا کرده‌اند.
این لایه‌ها طی لرزش‌ها و مسیر شگفت انگیز اعماق به سطح زمین دچار تغییرات زیادی می‌شوند و اشکال متنوعی را ایجاد می‌کنند. جالب است بدانید که تغییر اشکال و اشکال جدید به وجود آمده در گنبدهای نمکی تحت تاثیر عوامل مهمی از جمله دو عامل، نوع سنگ‌های پوششی و میزان فشار درونی بستگی دارد.
بیشتر بخوانید: بزرگ ترین معادن سنگ نمک در ایران
عمدتا این دو عامل هستند که لایه‌های عمیق نمکی را شکل می‌دهند و اشکال مختلفی از گنبدها را تحت عناوین بالش نمکی، امواج نمکی، استوک نمکی، تاقدیس نمکی، برجستگی تیغه مانند نمکی و.. به وجود می‌آورند.
از لحاظ علمی و در دانش زمین شناسی فرآیند تشکیل گنبدهای نمکی پیچیده است و به دلیل اختلاف چگالی ورقه‌های نمک جاده با سنگ‌های اطراف ایجاد می‌شود اما به طور خلاصه مراحل تشکیل گنبدهای نمکی به این صورت است که: ۱. لایه‌ها و ورقه‌هایی ضخیم از نمک در اعماق زمین روی هم انباشته می‌شوند، ۲. و توسط لایه‌های رسوبی پوشیده می‌شوند.
۳. این وقایع طبقاتی از لایه‌ها با شیبی ملایم را به وجود می‌آورد. در اثر پدیده‌هایی طبیعی از جمله زلزله، شکستگی‌ها، گسل‌ها و چین خوردگی‌هایی عظیم قوس دار (تاقدیس) ایجاد می‌شود. ۵. لایه‌های نمکی فرصت نفوذ به سطح زمین را پیدا کرده و با فشار درونی و مقاومت در برابر سنگ‌های بیرونی از دل زمین به بیرون می‌آیند.
بیشتر بخوانید: ویژگی های معدن سنگ نمک
همه چیز درباره گنبد های نمکی و بررسی انواع گنبدهای نمکی
در بخش‌های پیش مقاله همه چیز درباره گنبد ها نمکی دانستیم که گنبدهای نمکی متشکل از اجزای نمکی (نمک صنعتی) و سنگی هستند. در مورد انواع گنبدهای نمکی خوب است بدانید که گنبدهای نمکی را بر اساس عمق سطح فوقانی به چند دسته تقسیم می‌کنند. این انواع عبارتند از:
گنبدهای نمکی عمیق؛ به گنبدهای نمکی که فاصله‌شان از سطح زمین بیش از یک و نیم کیلومتر باشد، گنبدهای عمیق می‌گویند.
گنبدهای نمکی متوسط؛ گنبدهای نمکی متوسط گنبدهای هستند که فاصله سطح فوقانی‌شان تا زمین بین یک تا یک و نیم کیلومتر است.
گنبدهای نمکی کم عمق؛ و اما دسته آخر که رایج‌ترین گنبدهای نمکی در جهان به خصوص در ایران نیز هستند، فاصله‌ای کمتر از یک کیلومتر با سطح زمین دارند.
سخن پایانی
در آخر خوب است بدانید که ایران یکی از بهترین دارندگان گنبدهای نمکی متنوع و زیبا در سراسر جهان است. گنبدهای نمکی متعددی در جنوب رشته کوه‌های زاگرس، بوشهر، هرمزگان، سمنان، قم، قشم و... ایجاد شده‌اند.
وجود گنبدهای نمکی نه تنها از لحاظ گردشگری و زیبایی طبیعی، بلکه از لحاظ وجود منابع نفت و گاز و مواد معدنی پتاس و سولفور و.. نیز حائز اهمیت است. پیشنهاد می‌کنیم در اولین فرصت به یکی از نزدیکترین نواحی گنبدهای نمکی کشور سر بزنید و از زیبایی‌های آن نهایت لذت را ببرید.
به مطالعه ادامه دهید: بزرگ ترین دریاچه های نمک در دنیا
گروه کارخانه جات گل نمک بیش از سه دهه است که در تأمین نیاز صنایع وابسته به تولید نمک صنعتی در کشور فعال است. تولید انواع نمک دانه بندی شده با بیشترین دقت در دانه بندی و بالاترین کیفیت از نظر خلوصی محصولات به دلیل برخورداری از یکی از بزرگترین و خالص ترین معادن سنگ نمک در منطقه. 